Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych to zbiór przepisów regulujących: zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru, a także zasady, tryb i terminy zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych, prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek, rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z  ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Ponadto, ustawa określa zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek, działanie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organizację, zasady działania i finansowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zasady działania i zarządzania Funduszem Rezerwy Demograficznej, jak również zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych określone ustawą wykonują:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych,

• płatnicy składek,

• otwarte fundusze emerytalne, określone w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie gromadzenia i lokowania składki na ubezpieczenie emerytalne.

Ubezpieczenia społeczne obejmują:

• ubezpieczenie emerytalne,

• ubezpieczenia rentowe,

• ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane ubezpieczeniem chorobowym,

• ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane ubezpieczeniem wypadkowym.

Mianem ubezpieczonych określa się osoby fizyczne podlegające chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych, o których mowa wyżej w pytaniu pierwszym, a więc:

• ubezpieczeniu emerytalnemu,

• ubezpieczeniu rentowemu,

• ubezpieczeniu w razie choroby i macierzyństwa,

• ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Do płatników składek zalicza się:

• pracodawcę – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostkę organizacyjną lub osobę fizyczną pozostającą z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS;

• ośrodek pomocy społecznej – w stosunku do osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

• centrum integracji społecznej – w stosunku do osób pobierających świadczenie integracyjne,

• osobę prowadzącą pozarolniczą działalność – w stosunku do osób współpracujących przy prowadzeniu tej działalności.